Voor het tweede jaar op rij organiseert het Nationaal Bevrijdingsmuseum ’40-’45 drie rondleidingen voor blinden en slechtzienden. Het motto van deze rondleidingen is ‘kijken mag met je handen’.
Begin vorig jaar heeft het museum nagedacht over welke doelgroepen zij beter kunnen bedienen. Na een bezoek aan het Muzieum in Nijmegen (http://muzieum.nl/) en een training van twee experts aldaar zijn ze van start gegaan met rondleidingen speciaal voor blinden en slechtzienden. De rondleidingen zijn vorig jaar van start gegaan en worden enthousiast ontvangen.
Op 11 juni 2016 loop ik mee met de rondleiding. Elke minder goed ziende deelnemer heeft een eigen begeleider mee. (Overigens kan het museum ook voor begeleiding zorgen, mocht een deelnemer alleen komen.) We zijn in totaal met 10 personen en starten met een kop koffie in het café. Onze gids Gerrit Kok start met een introductie over het museum. Op de plek waar het museum gebouwd is, zijn 1500 Amerikanen geland die voor onze vrijheid geknokt hebben in het Rijk van Nijmegen. Zuid Limburg was al eind 1944 bevrijd door de Amerikanen. Uiteindelijk hebben de Amerikaanse troepen plaatsgemaakt voor de Canadezen die in het voorjaar van 1945 de rest van Nederland hebben bevrijd.
Schatkistje met échte objecten
Een schatkistje komt op tafel en hieruit komen allerlei objecten. Een klikker om je bondgenoot te laten horen waar je zit, een olielamp met verduisteringskap, een knijpkat, tabak, parachutestof en naoorlogse voorwerpen die van gevonden oorlogsafval als lege granaathulzen zijn gemaakt.
Terwijl er in rap tempo de ene anekdote na de andere wordt verteld worden de objecten doorgegeven. Iedereen krijgt de tijd om de objecten te voelen, gek dat sommige objecten zoveel zwaarder zijn dan je denkt!
Zweeds Wittebrood
Gerrit vertelt over de voedseldroppingen in Ypenburg die hij als klein jongetje heeft meegemaakt. Wat een feest was dat, het gaf hoop, er was weer eten. Op tafel gaat inmiddels een pakje biscuits uit die tijd langs. Ze ruiken na al die jaren niet echt lekker meer.
Ondertussen verschijnt een mandje brood op tafel. Het is brood naar oud recept van het Zweeds Wittebrood. Anders dan altijd verteld, kwam dit brood niet uit de lucht vallen, maar werd dit over de weg getransporteerd nadat het meel per schip naar Nederland was gebracht. We proeven het brood, het heeft een niet uitgesproken smaak en is steviger dan ons huidige wit brood. Bijzonder om te bedenken dat dit brood voor zovelen zo bijzonder is geweest.
Het museum in
Na meer dan een half uur uitgebreid voelen aan de kleine objecten, zijn de grotere objecten in het museum aan de beurt. We beginnen bij een handschilderkar, op het eerste gezicht geen bijzondere kar. Het is een houten kar met een platte bak en enorme houten wielen met ijzeren beslag. Een mevrouw van onze groep vindt het zo bijzonder dat ze deze wielen kan voelen. Eerder kon ze zich geen voorstelling maken van zulke wielen, maar nu wél!
De kar is in Nijmegen gebruikt door de schilder. De potten met verf verborgen bijzondere schatten voor het verzet of voor onderduikers. Ze hadden namelijk een dubbele bodem. Een schilder kon zich vrij bewegen in de stad want overal is wel werk te doen, het is dus nooit opgevallen.
Bomscherf
Een volgend zeer aansprekend object waar we bij stilstaan is een bomscherf. Het is een ijzeren scherf die ook door het gewone publiek gevoeld mag worden. Hij is heel zwaar en we kunnen ons nu een goede voorstelling maken van de enorme verwoesting die deze bommen hebben aangebracht in Rotterdam.
Oranjehotel
We staan ook stil bij het leven in een cel in het Oranjehotel, de gevangenis in Scheveningen. In het museum is een cel nagebouwd met een originele celdeur erin. De celdeur heeft een luikje waardoor de bewakers je in de gaten hielden, of je eten brachten. Het is in de cel erg benauwd, er is alleen plek voor een bed, een klein bureau en een poepdoos.
En verder gaan we weer
We zien een onderduikersschuilplaats achter een kachel, horen Radio Oranje, ervaren een schuilkelder en tillen een parachutetas op. Heel bijzonder is dat we ook de WACOcockpit mogen voelen. Het frame is goed te volgen met de handen en ook de kabel waarmee dit zweefvliegtuig de lucht in werd getrokken ontbreekt niet.
Gedenken
Als afsluiting staan we stil bij de slachtoffers. Het museum heeft een mooie gedenkkoepel waarin 800 namen van omgekomen Amerikanen staan genoteerd.
Ga zo door!
Ik ervaar de rondleiding als een heel prettige rondleiding. De gids is zeer bevlogen en neemt je mee in zijn enthousiasme. Steeds wordt de eerste minder goedziende deelnemer uitgenodigd om een object te voelen waarna de begeleider van deze deelnemer de deelnemer verder begeleid. Ondertussen volgen de anekdotes elkaar op terwijl er genoeg tijd is voor andere deelnemers om samen met hun begeleider de objecten te voelen. De begeleiders vinden het net zo leuk als de deelnemers om de objecten te voelen!
Het museum leidt nieuwe gidsen op voor deze speciale rondleidingen, het is fijn om meerdere gidsen te hebben die hier ervaring in hebben nu de vraag toeneemt. Vorig jaar zijn er al een paar rondleidingen voor kleinere groepen geboekt, dit jaar verwacht het museum een grote groep van 30 personen. De doelgroep weet het museum te vinden!
Een kritische noot zou ik wel willen maken. De rondleiding wordt nu door één persoon gegeven, ik denk dat het een aanvulling kan zijn om een tweede gids mee te nemen die de mensen met minder zicht kan begeleiden in het voelen. Zo kunnen de begeleiders van de deelnemers zich wat meer concentreren op het verhaal. Een korte beschrijving van het object voordat de deelnemers gaan voelen kan soms ook een prettig hulpmiddel zijn. Maar, al met al, petje af en ga zo door!
Nieuwbouw
Het museum werkt momenteel aan nieuwbouw. In 2019 zal er een heel nieuw gebouw met nieuwe expositie geopend worden. Nog meer toegankelijkheid staat bij het maken van deze tentoonstelling hoog op de agenda.
Bekijk voor al onze partners